በካናዳ የጡረታ እቅድ ዝግጅት

በተለይም በ30ዎቹ ወይም 40ዎቹ ዕድሜ ክልል ውስጥ ከሆኑ ጡረታ ገና የራቀ ሊመስል ይችላል። ሆኖም ቀድሞ መዘጋጀት ሊወስዷቸው ከሚችሏቸው እጅግ ጠቃሚ የገንዘብ ውሳኔዎች አንዱ ነው። ካናዳ ለጡረታ የሚረዱ የተለያዩ የገቢ ምንጮችን ታቀርባለች። እነዚህም የካናዳ የጡረታ ፕላን (ሲፒፒ)፣ የድሮ ዕድሜ ዋስትና (ኦኤኤስ)፣ እና በአሰሪዎች የሚደገፉ የጡረታ እቅዶች ናቸው። እነዚህን ምንጮች በጥበብ ከተረዱና ከተጠቀሙ ምቹ የሆነ የጡረታ ጊዜ ማሳለፍ ይችላሉ። እስቲ እነዚህን እቅዶች በዝርዝር እንመልከት።

1. የካናዳ የጡረታ ፕላን (ሲፒፒ)፡ በስራዎ ላይ የተመሠረተ የጡረታ ገቢ

ሲፒፒ ማለት በስራ ዘመንዎ ላበረከቱት አስተዋጽኦ በየወሩ የሚከፈልዎት የገንዘብ ድጋፍ ነው። በካናዳ ውስጥ ሰርተው ለሲፒፒ ገንዘብ ከከፈሉ (ወይም አሰሪዎ ከፍለውልዎ ከሆነ)፣ ይህንን ጥቅማጥቅም የማግኘት ዕድልዎ ሰፊ ነው።

የሲፒፒ ዋና ዋና ነጥቦች፡

• ብቁ የሚሆነው ማነው? በሥራ ላይ የነበረና ለሲፒፒ መዋጮ ያደረገ ማንኛውም ሰው (ብዙውን ጊዜ ከደመወዝ የሚቀነስ)።

• ምን ያህል ማግኘት ይቻላል? በ2024 ከፍተኛው ወርሃዊ ክፍያ $1,364.60 ነው። ነገር ግን አብዛኛዎቹ ሰዎች እንደ ገቢያቸው እና ባደረጉት መዋጮ መጠን ያነሰ ገንዘብ ይቀበላሉ።

• መቼ መጀመር ይቻላል? ሲፒፒን ቀደም ብለው በ60 ዓመት ዕድሜ (በተቀነሰ መጠን) መውሰድ ወይም እስከ 70 ዓመት ድረስ ማዘግየት (በተጨመረ መጠን) ይችላሉ።

• ሲፒፒን ከ65 ዓመት በኋላ ማዘግየት ወርሃዊ ክፍያዎን በ0.7% (በዓመት 8.4%) ይጨምራል፤ ይህም ወደፊት በጡረታ ጊዜ የሚያገኙትን ገቢ በእጅጉ ሊያሳድገው ይችላል።

2. የድሮ ዕድሜ ዋስትና (ኦኤኤስ)፡ ለሁሉም ካናዳውያን መሠረት የሚሆን ድጋፍ

ከሲፒፒ በተለየ፣ ኦኤኤስ በአብዛኛዎቹ ካናዳውያን የሥራ ታሪክ ሳይገድበው የሚገኝ የመንግሥት ድጋፍ ነው። ይህ የሚሸፈነው ከጠቅላላ የግብር ገቢ እንጂ ከግለሰቦች መዋጮ አይደለም።

የኦኤኤስ ዋና ዋና ነጥቦች፡

• ብቁ የሚሆነው ማነው? ዕድሜያቸው 65 ዓመት እና ከዚያ በላይ የሆኑ እና የነዋሪነት መስፈርቶችን የሚያሟሉ ካናዳውያን (በአጠቃላይ ከ18 ዓመት በኋላ ቢያንስ 10 ዓመታት በካናዳ የኖሩ)።

• ምን ያህል ማግኘት ይቻላል? በ2024 ከፍተኛው ወርሃዊ ክፍያ $713.34 ነው። ነገር ግን ከፍተኛ ገቢ ያላቸው ሰዎች የተወሰነ ቅናሽ ("clawback" በመባል ይታወቃል) ሊያዩ ይችላሉ።

• ገቢ ግምት ውስጥ ይገባል? አዎ። የግል ገቢዎ $90,997 (በ2024) ከበለጠ፣ የተወሰነውን የኦኤኤስ ክፍያዎን ይመልሳሉ።

• ኦኤኤስን እስከ 70 ዓመት ድረስ ካዘገዩ፣ የጡረታ ጥቅማጥቅምዎ በወር 0.6% (በዓመት 7.2%) ይጨምራል፤ ይህም የጡረታ ገቢን ለመጨመር ሌላኛው መንገድ ነው።

3. የአሰሪ የጡረታ እቅዶች፡ ጠቃሚ ተጨማሪ ጥቅም

የስራ ቦታዎ የጡረታ እቅድ የሚያቀርብ ከሆነ፣ ይህ ትልቅ ዕድል ነው! በዋናነት ሁለት ዓይነት የጡረታ እቅዶች አሉ፡

የተወሰነ የጥቅም (DB) እቅዶች

• ይህ ምንድን ነው፡ በጡረታ ጊዜ በተወሰነ የደመወዝ እና የአገልግሎት ዓመታት ላይ ተመስርቶ የተወሰነ ወርሃዊ ክፍያ ዋስትና ይሰጣል።

• ምሳሌ፡ አንድ መምህር ወይም የመንግስት ሰራተኛ ከ30 ዓመታት አገልግሎት በኋላ ከጠቅላላ ደመወዛቸው 60% ሊቀበሉ ይችላሉ።

የተወሰነ የገንዘብ ድርሻ (DC) እቅዶች

• ይህ ምንድን ነው፡ እርስዎ እና አሰሪዎ የኢንቨስትመንት አካውንት ውስጥ ገንዘብ ያዋጣሉ፣ እና የጡረታ ገቢዎ የእርስዎ ኢንቨስትመንቶች በሚያሳዩት ውጤት ላይ የተመሠረተ ነው።

• ምሳሌ፡ ከደመወዝዎ 5% ካዋጡ እና አሰሪዎ ተመሳሳይ መጠን ካዋጣ፣ ያ ገንዘብ በገበያ ትርፍ ላይ ተመስርቶ በጊዜ ሂደት ያድጋል።

ሁልጊዜ የጡረታ እቅድዎን ዝርዝሮች መገምገም አለብዎት። የDB ወይም DC እቅድ እንዳለዎት ማወቅ ሌሎች የቁጠባ እቅዶችዎን በዚህ መሠረት ለማስተካከል ይረዳዎታል።

የጡረታ ገቢን ከፍ ለማድረግ አጭር ምክሮች

• ቀድመው ይጀምሩ። ለአርአርኤስፒ ወይም ለቲኤፍኤስኤ የሚያደርጉት አነስተኛ አስተዋጽኦ እንኳን በጊዜ ሂደት ከፍተኛ ድምር ይፈጥራል።

• አቅሙ ካለዎት ሲፒፒ/ኦኤኤስን ማዘግየትን ያስቡበት፤ ይህም የዕድሜ ልክ የጡረታ ጥቅማጥቅምዎን ይጨምራል።

• ከፍተኛ ገቢ የጡረታ ጥቅማጥቅሞችን ሊቀንስ ስለሚችል የገቢ ገደቦችን (clawbacks) ይጠንቀቁ፤ ገንዘብ ማውጣትዎን በጥንቃቄ ያቅዱ።

• የአሰሪዎን የጡረታ እቅድ ይረዱ። የDB ወይም DC ዓይነት መሆኑን እና በአጠቃላይ የጡረታ ስትራቴጂዎ ውስጥ እንዴት እንደሚካተት ይወቁ።

የጡረታ እቅድ ዝግጅት ከባድ መሆን የለበትም። ሲፒፒን፣ ኦኤኤስን እና የአሰሪ የጡረታ እቅዶችን በመረዳት የፋይናንስ ደህንነትን የሚያረጋግጡ በመረጃ ላይ የተመሠረቱ ውሳኔዎችን ማድረግ ይችላሉ። በተቻለ ፍጥነት መጀመር የተሻለ ነው፤ ስለዚህ ዛሬ ትንሽ ጊዜ ወስደው አማራጮችዎን ይከልሱ። የወደፊት ማንነትዎ ለዚህ ያመሰግንዎታል!

ማንኛውም ጥያቄ ካለዎት፣ የፋይናንስ አማካሪ ለእርስዎ ፍላጎት የሚስማማ የጡረታ እቅድ እንዲያዘጋጁ ሊረዳዎት ይችላል።

መልካም የጡረታ እቅድ ጊዜ!