የመጀመሪያዎን የገቢ መግለጫ (ታክስ) እንዴት እንደሚያመልክቱ፡ ለጀማሪዎች ደረጃ በደረጃ መመሪያ

Written by Published on

Helina Tadesse March 16, 2025

የመጀመሪያዎን የገቢ መግለጫ (ታክስ) ማስመዝገብ አስቸጋሪ ይመስላል፣ ነገር ግን በጣም ቀላል ሊሆን ይችላል። ተማሪ ወይም አዲስ ስራ ጀማሪ ከሆኑ፣ ገቢዎን ለካናዳ የገቢ ግብር ኤጀንሲ (CRA) ማስመዝገብ አስፈላጊ ነው። ይህ ሂደት አስፈላጊ ሲሆን በተጨማሪም የተወሰነ ገንዘብ ሊመልሱልዎ ይችላል። እስቲ ይህንን ሂደት በቀላል ደረጃዎች እንመርምር።

ደረጃ 1፡ የሚያስፈልጉዎትን ሰነዶች ያሰባስቡ

ከመጀመሪያዎ ሂደት በፊት ሚያስፈልጉዎት ሰነዶች ሁሉ ያሰባስቡ። የሚያስፈልጉዎት ሰነዶች እነዚህ ናቸው።

• T4 ሰነድ፡ ከአሰሪዎ የሚያገኙት ገቢ እና ቅናሽ የተደረገባቸው ገንዘቦች።

• ደረሰኞች (ሪሲፕቶች)፡ ለትምህርት ክፍያ፣ የጤና ወጪዎች፣ ወይም ለመገንዘብ ለግዎች የተሰጡ ደረሰኞች።

• የማኅበራዊ ዋስትና ቁጥር (SIN)፡ ለግብር አሰራር የሚያገለግል የግል መለያ ቁጥርዎ።

• ሌሎች ሰነዶች፡ የራስዎን ስራ የሚሰሩ ከሆኑ፣ የኢንቨስትመንት ገቢ ካለዎት፣ ወይም የትምህርት እርዳታ ከተሰጠዎት፣ ተጨማሪ ሰነዶች ምን ለጠም ማስመዝገብ ይገባዎታል።

ለምሳሌ፡ የፓርታይም ስራ የሚሰሩ ከሆኑ እና 10,000 ገቢ ካገኙ፣ T4 ሰነድዎ ይህን ገቢ ያሳያል። 500 ዶላር ለትምህርት ከከፈሉ፣ ሪሲፕቱን ይዘው ይቆዩ።

ደረጃ 2፡ እንዴት እንደሚያመልክቱ ይምረጡ

ሁለት ዋና ዋና አማራጮች አሉዎት።

1. ኦንላይን (NETFILE)፡ ፈጣን፣ ቀላል እና አካባቢያዊ ለውጥን የሚደግፍ። እንደ TurboTax፣ Wealthsimple Tax፣ ወይም UFile ያሉ የታክስ ሶፍትዌሮችን ይጠቀሙ።

2. በወረቀት ማስመዝገብ፡ ማስመዝገብ የሚችሉ ከሆነ፣ ይህ አማራጭ ይረዳዎታል።

ገቢዎ ከተወሰነ መጠን ደረጃ በታች ከሆነ፣ ከ CRA ነፃ የታክስ ሶፍትዌር ማግኘት ይችላሉ።

ደረጃ 3፡ የገቢ መግለጫዎን ይሙሉ

ይህ ደረጃ ገቢዎን ማስመዝገብ እና መጠን ማስቀነስ ይጨምራል። እንዴት እንደሚሰራ እንመርምር።

• ገቢ ይመዝግቡ፡ ከ T4 ሰነዶች ውስጥ መጠን ያስገቡ።

• የቀነስ ወጪዎች፡ እንደ RRSP አስተዋፅዖዎች ወይም ተንቀሳቃሽ ወጪዎች ያሉ ለመጠኖችን ይቀንሱ።

• የተቀነሱ ገንዘቦች፡ ለትምህርት፣ የጤና ወጪዎች፣ ወይም የህዝብ ትራንስፖርት የተሰጡ ገንዘቦችን ይጠይቁ ያስመልሱ።

ምሳሌ፡ 10,000 ብር ገቢ ካገኙ እና 500 ብር ለትምህርት ከከፈሉ፣ 10,000 ብርን ገቢ ሆኖ ይመዝግቡ እና 500 ብርን የትምህርት ቅነሳ ሆኖ ይጠይቁ።

እንደ የካናዳ ስልጠና ቅነሳ ወይም የአየር ንብረት ማሻሻያ ቅነሳ ያሉ የተለያዩ ቅነሳዎችን አይርሱ።

ደረጃ 4፡ መግለጫዎን ያስገቡ

መግለጫዎን ካጠናቀቁ በኋላ፣ ማስገባት ይጀምራሉ።

• የመጨረሻ ቀን፡ አብዛኛው ሰዎች ሚያመልክቱት መጨረሻ ቀን ሚያዝያ 30 ነው። ገንዘብ ከያዙ፣ ማስቆየት ቅጣት ሊያስከትል ይችላል።

• ምን ይከሰታል?፡ CRA መግለጫዎን ሚቀናበር እና የገቢ ማረጋገጫ ሰነድ (Notice of Assessment) ይላክልዎታል።

እራስዎ ስራ የሚሰሩ ከሆኑ፣ መጨረሻ ቀንዎ ሰኔ 15 ነው፣ ነገር ግን የሚከፈልብዎት ገንዘብ ሚያዝያ 30 ማስከፈል አለብዎት።

ደረጃ 5፡ የተመለሰዎትን ወይም የሚከፈልብዎትን ገንዘብ ይከታተሉ

• የተመለሰ ገንዘብ፡ CRA የ MyAccount ፖርታልን በመጠቀም የተመለሰዎትን ገንዘብ ይከታተሉ። ለኦንላይን ማስመዝገብ ገንዘብ ማስመለስ 2 ሳምንታት ያህል ባለ ጊዜ ይወስዳል።

• የሚከፈልብዎት ገንዘብ፡ ገንዘብ ከያዙ፣ ቅጣት ለማስወገድ በጊዜው ይክፈሉ። በኦንላይን፣ በባንክ፣ ወይም CRA የ My Payment አገልግሎት በመጠቀም ሊከፍሉ ይችላሉ።

የተመለሰዎትን ገንዘብ በፍጥነት ለማግኘት በቀጥታ የባንክ ክፍያ (direct deposit) በ CRA ይመዝገቡ።

ለማስወገድ የሚገቡ የተለመዱ ስህተቶች

1. የመጨረሻ ቀን ማስቀደም: ማስቀደም ቅጣቶችን ሊያስከትል ይችላል። የቀን መቁጠሪያዎን ምልክት ያድርጉ

2. ስህተት ያለበት SIN: የማኅበራዊ ዋስትና ቁጥርዎን እንደገና ያረጋግጡ፣ ስህተት ሂደቱን ሊያዘገይ ይችላል።

3. ክሬዲቶችን ማስቀረት: የሚገቡ ክሬዲቶችን ይመረምሩ—ብዙ ጀማሪዎች ሊያገኙት የሚችሉትን ገንዘብ ማጣት ችላሉ።

4. የሂሳብ ስህተቶች: የታክስ ሶፍትዌርን በመጠቀም ስህተቶችን ይቀንሱ።

5. ሰነዶችን ማስቀመጥ ማስቀረት: ሰነዶችዎን ለቢያንስ 6 ዓመታት ያስቀምጡ፣ ምክንያቱም CRA መመለሻዎን ሊገምግም ይችላል።

ከመመለሻዎ በኋላ ስህተት ካደረጉ፣ CRA የReFILE አገልግሎትን በመጠቀም ማሻሻያ ማስገባት ይችላሉ።

የመጀመሪያ የታክስ መመለሻዎን ማስገባት ቀላል ነው! ሰነዶችዎን ማሰባሰብ ይጀምሩ፣ እና እርግጠኛ ካልሆኑ ከታክስ ባለሙያ እርዳታ ለማግኘት አያመንቱ። ታክስ ማስገባት ከCRA ጋር ያለዎትን ግንኙነት እንዲያረጋግጡ ይረዳዎታል፣ እና ምናልባትም ገንዘብ ይመለስልዎ ይችላል።

ዛሬውኑ ሰነዶችዎን ማሰባሰብ ይጀምሩ!